Dr. Hakan Özerol Anlatıyor: Kripto Paralar Nasıl Bir Teknolojiye Göre Çalışıyor?
Kripto paralar, son yıllarda finans dünyasının en çok yankı uyandıran araçlarından oldu. Yenilikçi blockchain teknolojisiyle bir anda hayatımıza giren kripto paralar çok kazandıran yeni nesil dijital varlıklar olmalarına rağmen, aynı zamanda ciddi riske de sahipler. Özellikle söz konusu bu para birimlerinin arkasındaki karmaşık teknolojiyi anlamak olduğunda, siz de kendinizi biraz kaybolmuş hissedebilirsiniz.
Gelin, kripto paraların temelini oluşturan bu teknolojiyi Finansal Piyasa Uzmanı Dr. Hakan Özerol ile birlikte öğrenelim.
Akla sadece Bitcoin gelse de sadece o yok.
Kripto para veya kripto varlık denilince akla ilk önce Bitcoin geliyor olsa da aslında 10 binlerce kripto para birimi bulunuyor. 2009 yılında piyasaya sürülen Bitcoin, ilk ve en yaygın bilinen varlık olarak bu piyasalardaki ana yapıcı rolünü koruyor. Fakat altcoin olarak bilinen diğer kripto para birimleri de oldukça yaygın bir kullanım alanına sahip. Bazı altcoinler kendi alt yapıları sayesinde Bitcoin'e kıyasla daha hızlı işlemler ve düşük işlem maliyetleri gibi avantajlar sunuyor. Yani kripto dünyasına adım atmadan önce piyasanın Bitcoin'den ibaret olmadığını, her birimin kendi içinde farklı bir proje veya hedef doğrultusunda geliştirildiğini anlamak önemli.
Kripto para birimleri geleneksel para birimlerine göre daha şeffaf ve merkeziyetsizdir.
Kripto para, dijital olarak oluşturulan ve arkasında kriptografi yani şifreleme teknolojisi bulunan sanal para birimidir. Fiziksel karşılığı olmayan bu para birimleriyle yapılan işlemlerin tümü dijital ortamda gerçekleşir. Klasik para birimlerine göre hızlı, merkeziyetsiz ve güvenli olan bu sistemler blokzincir (blockchain) teknolojisi ile çalışır. Fiyatın belirlemesinde ise her piyasada bulunan 'arz-talep' faktörü etkilidir. Geleneksel paralardan farklı olan bu para birimleri, merkez otoritelerin kontrolünde olmamalarıyla öne çıkar ve topluluklar tarafından yönetilirler. Bu da daha geniş, şeffaf ve güvenli kullanım anlamına gelir.
Blokzincir teknolojisi kripto para birimlerine güvenlik ve şeffaflık sağlar.
Blokzincir teknolojisi aslında bir tür dijital defterleme sistemidir. Buna göre, bilgi tek bir yerde değil, topluluğa açık ortak bir ağ üzerinde kaydedilir. Yani kripto para ile ilgili işlemlerin tümü şeffaflık avantajına sahiptir. Tüm katılımcıların aynı anda tuttuğu bu kayıtlar 'dağıtık defter teknolojisi' olarak da ifade edilir. Bu sistem, bloklar üzerine yazılan bilginin geriye dönük şekilde değiştirilmesini imkansız hale getirir ve istenen herkes tarafından kontrol edilebilir. Bu da sistemin geleneksel para birimlerine göre çok daha güvenli olmasını sağlar.
Kripto paralar herhangi bir otorite kontrolünde değildir.
Kripto varlıkları, geleneksel para birimlerinden ayıran en büyük fark merkeziyetsiz yapıdır. Yani bu varlıklar resmi olarak herhangi bir banka veya hükümet kontrolü altında değildir. Aksine herkesin katkı sağladığı 'peer-to-peer' ağ yapısının bir parçasıdır. Bu da sansürden korunmak ve bağımsızlık gibi avantajlar sağlar. Ayrıca geleneksel bankacılık sistemlerinde günlerce sürebilen uluslararası işlemlerin dakikalar, hatta saniyeler içinde gerçekleşmesine yardımcıdır. Özellikle Ethereum gibi hızlı ağlar üzerinde çalışan para birimleriyle dünyanın bir ucundan diğerine ışık hızıyla transfer yapılabilir. Üstelik işlem ücretleri de oldukça düşüktür.
Kripto para dünyasında kimlikler değil cüzdanlar aktiftir.
Kripto varlıkların geleneksel sisteme göre bir diğer avantajı da anonimliktir. Çünkü blokzincir sisteminde işlem yapan herkesin bir cüzdan adı vardır, bu da gerçek kimliği gizleme imkanı tanır. İşlemler açık olarak herkes tarafından kontrol edilse de cüzdan kimlikleri bilinmediğinden işlemi kimin yaptığı da bilinemez. Bu durum birçok kullanıcıya mahremiyet sağlar, ancak kara para aklama ve yasa dışı ticaret gibi sorunları gündeme getirir. Ayrıca vergi ve miras kanunundaki açıklıklar da kripto varlık dünyasında tartışma yaratan sorunlar arasındadır.
Devletler kripto para birimleri üzerinde daha fazla söz sahibi olmak istiyor.
Kripto paralar günümüzde birçok ülke tarafından yasal olarak tanınmıyor. Bunun temel sebebi de vergilendirme ve miras hukukunda oluşan boşluklar. Kimliklerin gizli kalması, bu para birimlerini devlet otoritesinden muaf yaparak kullanıcıya düşük işlem ücreti, anonimlik, hızlı transfer gibi avantajlar sağlıyor. Ancak Türkiye dahil her ülke, yeni gelişen bu para birimlerinden kendi payını almak istiyor ve bunun için yeni düzenlemeler geliştiriyor. Fakat hala, kripto cüzdanlardaki şifreli doğa gereği, herhangi bir cüzdan sahibinin vefatı sonucu bu varlıklara ulaşmak ciddi anlamda güç olabiliyor.
Kripto para hakkında bilinçlenmek ve teknolojiyi tanımak ilk adım olmalı.
Blokzincir, devrim niteliğindeki teknolojisiyle geleceğin para harcama ve kazanma biçimleri üzerinde etkili olacak bir sistem. Her ne kadar bu teknoloji, özellikle hükümetler tarafından yasa dışı işlemlerle eşleştirilmiş olsa da birçok kullanıcı için durum böyle değil. Çünkü kendi içinde sunduğu güvenli ve anonim yapı, hem yepyeni bir potansiyel sağlıyor hem de kazanç ve ödeme yöntemlerini çeşitlendiriyor. Elbette kripto para piyasalarındaki yüksek volatilite, bu piyasaları geleneksellere kıyasla çok daha riskli hale getirebiliyor. Ancak burada önemli olan almak, satmak veya elde tutmak değil. Önemli olan, teknolojiyi ve riskleri bilmek ve bilinçli hareket etmek.
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
Yorum Yazın