Dr. Hakan Özerol Anlatıyor: Merkez Bankası Ne İş Yapar?
Merkez Bankasının görev tanımları arasına, ülkenin iç ve dış para politikalarını yöneten her tür kural dahil edilebilir. Çünkü Merkez Bankası, ülkedeki ekonomik istikrarı sağlayan ve bunu sağlamak adına atılması gereken hamleleri belirleyerek gerçekleştiren esas kurumdur. Para arzından faiz oranlarına, enflasyon yönetiminden ekonomik büyümeye ve güdenlik yaşam giderlerine kadar hemen her şey Merkez Bankasının aldığı kararlardan doğrudan etkilenir.
Bu yazımızda, Finans Uzmanı Dr. Hakan Özerol'un paylaştığı bilgilerden yola çıkarak Merkez Bankasının görev tanımlarını inceliyoruz.
Merkez Bankasının tek görevi para basmak mı?
Merkez Bankasının görevi denilince akla ilk önce para basmak gelir. Çünkü basılan ve dolaşıma giren para miktarının kontrolü Merkez Bankasına aittir. Ancak bu kadar karmaşık bir yapının, sadece para basma işiyle ilgilenmesi beklenemez. Nitekim Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), para basmanın yanı sıra çok daha karmaşık ve kritik görevleri de yerine getirir.
Merkez Bankasının çok sayıda iş tanımı bulunur.
Bunlar arasında başlıcaları sıralayacak olursak, şu görevlerden bahsedilebilir:
Para basmak
Ülkenin döviz rezervlerini tutmak
Gereken durumlarda döviz alım-satımı yaparak piyasaya müdahale etmek
Altın rezervlerini korumak
EFT ve Swift işlemlerine aracılık etmek
Enflasyon hedeflerini belirlemek
Ülke para politikasını yönetmek
Özetle, Merkez Bankası aynı anda birçok iş yapar.
Fakat bu falliyetlerin tümü tek bir hedefe hizmet eder.
O da fiyat istikrarını sağlamaktır. Fiyat istikrarını sağlamak ise; bireyler, bankalar ve şirketler gibi finansal karar vericilerin, finansal karar alma aşamasında, enflasyonu dikkate almaya gerek duymadan hareket etmesini sağlayacak bir enflasyon sürekliliği sağlamaktır. Yani Merkez Bankasının ana hedefi, enflasyonu düşürmek ve bu düşük seviyenin sürdürülebilirliğini korumaktır. Dolayısıyla diğer ek görevlerin ve iş tanımlarının tümü bu amaca hizmet edecek farklı stratejiler barındırır.
Peki neden net bir enflasyon seviyesi yok?
Merkez Bankası, enflasyonu düşürerek piyasa hareketliliğini ve alım gücünü artırmayı hedefler. Ancak o seviyenin kaç olduğu net şekilde belirtilmiş değildir. Örneğin; kanunda, enflasyonun %10 gibi kesin bir seviyeye indirilmesi gerektiği yazsaydı ve bu hedef gerçekleşseydi, süreç sonunda sayıyı güncelleyerek kanununu değiştirmek gerekirdi. Bunun yerine fiyat istikrarı sağlayarak enflasyonu düşürmeye odaklanmak ve her yıl, mevcut parametreleri değerlendirerek yıl sonu için belirli bir enflasyon hedefi oluşturmak çok daha kolay uygulanabilir bir yöntem.
Fiyat istikrarı enflasyon seviyesinin önemli olmadığı yüksek bir refah seviyesine işaret eder.
Konuyu çok karmaşıklaştırmadan özetlemek gerekirse; Merkez Bankası bir sürü görev aracılığıyla ülkedeki fiyat istikrarını sağlamayı hedefler. Enflasyonu düşürerek bu düşük seviyede tutmak, sürekli ve kalıcı ekonomik büyüme hedeflerini destekler. Bu sağlıklı ekonomik ortamda döviz kurları, kredi faizleri, asgari ücretler ve enerji masrafları gibi birey yaşamını doğrudan etkileyen faktörlerin tümü kontrol edilmesi gereken sorunlar olmaktan çıkar. Enflasyonun hayatı ve birey kararlarını doğrudan etkileyerek, kişi üzerinde baskı kurmadığı daha yüksek bir refah seviyesi sağlar.
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
Yorum Yazın