Dünya Kupası Tarihi: Bilmeniz Gereken Her Şey
1. Uruguay 1930 Jules Rimet Kupası
- İlk 'Dünya Kupası'. Turnuvaya, dönemin FIFA Başkanı Jules Rimet'nin adı verildi.
-İlk gol ise Fransız futbolcu Lucien Laurent'den geldi. Laurent, 2005 yılında 97 yaşındayken hayatını kaybetmişir.
Final maçı Arjantin ile Uruguay arasında oynandı. Uruguay, 80 bin seyircisinin önünde Tangocuları 4-2 mağlup ederek şampiyonluğa ulaştı.
Avrupalılar Uruguay'a ulaşmak için 1 aya yakın okyanus aşırı bir yolculuk yaptı. Belçika, Yugoslavya, Fransa ve Romanya'nın gemi güvertesinde 'hazırlık' maçı oynadığı rivayet edilir.
Uruguay'ın şampiyon kadrosundan hayatta kalan son oyuncu, Temmuz 1984 yaşama gözlerini yuman Ernesto Mascheroni oldu. Kupada top koşturmuş futbolculardan Arjantinli Francisco Varallo ise 1930'un bize son yadigarıydı. 2010 yılında La Plata'daki evinde öldüğünde 100 yaşındaydı.
2. İtalya 1934 Faşizmin Gölgesinde Futbol
Turnuvaya 12'si Avrupa'dan olmak üzere 16 takım katıldı. Afrika'yı ilk kez Mısır temsil ederken, ilk ve son şampiyon Uruguay turnuvaya katılmayı reddetti.
10 Haziran 1934 günü Roma'da oynanan finalde Çekoslovakya'yı 2-1 yenen İtalyanlar kupaya uzandı. İtalya kadrosunda 4 Arjantin asıllı futbolcu yer alıyordu. 1930'da Arjantin forması giyen Monti bu kez İtalya formasıyla sahadaydı.
Bu kez FIFA'nın aklına 'Üçüncülük Maçı' oynatmak geldi. Avusturya'yı 3-2 mağlup eden Almanya Dünya Kupası tarihinin ilk 'Üçüncü'südür.
Final maçının oynandığı Roma'daki stadın adı o dönem'Nasyonal Faşist Parti Stadyumu' olarak anılmaktaydı. Bolca faşisizm propagandası yapılan turnuva, futbol tarihinin belki de 'en politik' günleriydi.
Dönemin italyan faşist diktatörü Benito Mussolini'nin de seyrettiği final maçının 81. dakikasına girildiğinde Çekoslavaklar halen 1-0 öndeydi.
3. Fransa 1938 Ayakkkabı Kutusu!
16 takımın yer aldığı turnuvaya Avrupa dışından Brezilya, Antiller(!) ve yoldaş Küba katıldı. Arjantin ise protestocu olarak katılmadı.
Hitler, Avusturya'yı haritadan silince organizasyon 15 takıma düştü.
İspanya o dönem şiddetli bir iç-savaş halindeydi.
Finalde Macaristan'ı 4-2 mağlup eden Guiseppe Meazza'lı İtalya üst üste 2. kez şampiyon oldu.
İtalya Teknik Direktörü Vittorio Pozzo kupayı savaştan korumak için yatağının altında, bir ayakkabı kutusunda sakladı.
Gol kralımız ise Brezilyalı Leonidas olmuştu.
4. Brezilya 1950 Uruguay Masalı
Avrupa'da süren savaş, 12 yıl aradan sonra kupanın Güney Amerika'ya dönmesini sağladı.
Kupaya katılan 13 ülke katılırken Türkiye ve Hindistan,'maddi nedenler'den dolayı Brezilya'ya gidemedi.
ABD'nin İngiltere'yi 1-0 yenmesi filmlere konu oldu. Avrupa gazeteleri arasında skoru 10-0 İngiltere galibiyeti şeklinde yazan bile vardı.
Maracana'da 200 bini aşkın seyircinin izlediği final maçında Uruguay geriden gelerek 2-1 kazandı ve peri masalı bir şampiyonluk yaşadı.
Turnuvanın gol kralı yine Brezilya formalıydı: Ademir Menedez.
5. İsviçre 1954 Biz de Varız!
Eleme turunda İspanya'yı yazı-tura atışıyla eleyen Lefter'liTürkiye, ilk kez finallerde boy gösterdi. Batı Almanya'ya 4-1, Macaristan'a ise 7-2 yenilen ay-yıldızlılar 3. maçında Kore'ye patladı: 7-0.
Final maçında Macaristan'ı 4-2 mağlup eden Batı Almanya Dünya Kupası'nı kaldıran taraf oldu. Hiç değilse finalistlere yenilmiştik.
II. Dünya Savaşı'ndan mağlup ayrılan Almanların, savaşın yaralarını bu zaferle sardığı söylenir. Üstelik, dönemin en güçlü futbol ülkesi Macarların 31 maçlık yenilmezlik serisini bozmuşlardı.
Gol Kralı ise Macarlardan çıktı: Sandor Kocsis (11 gol)
1954 İsviçre, Jules Rimet'nin olmadığı ilk Dünya Kupası'ydı.
6. İsveç 1958 Sahne Brezilya'nın
Brezilya ilk dünya şampiyonluğunu İsveç'te yaşadı. Didi veGarrincha'nın sürüklediği 'Sambacılar'ın kadrosunda henüz 17 yaşında yetenekli bir genç vardı: Pele!
Dünyayı kasıp kavuracak Pele fırtınası İsveç 1958'de başladı. Efsanevi golcü ilk golünü bu turnuvada, Galler'e atmıştı.
- Türkiye'nin İsrail'le maç yapmayı reddedip katılmadığı organizasyonda Ada futbolu ilk kez tam kadro temsil edildi: İngiltere, İskoçya, Kuzey İrlanda, Galler.
- Turnuvanın gol kralı 13 gollü Just Fontaine oldu. Fransız golcünün rekoru hala kırılamadı.
- Televizyondan izlenen ilk Dünya Kupası'ydı.
- O dönem kimsenin tanımadığı genç Pele'yle ilk röportaj yapan gazeteci Halit Kıvanç'ın ta kendisidir.
7. Şili 1962 Yürek Dayanmaz!
1958'in genç yıldızı Pele henüz 2. maçta sakatlanıp bir daha da oynayamadı. Brezilya şampiyonluğa koşarkenGarrincha'ya yıldızlar katında Vava ortak oluyordu.
Şili'nin SSCB'yi 2-1 yendiği maçta bir Şili taraftarının kalbi bu sevince dayanmadı. Galibiyet golünü atan futbolcunun da ölen taraftarında da adı Rojas'tı.
Ev sahibinin Brezilya'ya 4-2 yenildiği yarı final maçında Şilili bir futbolcunun babası, final maçında ise 4 Breizlya taraftarının kalp krizinden öldüğünü yazdı gazeteler.
Çekoslavakları finalde 3-1 mağlup eden Brezilya üst üste 2. kez Dünya Şampiyonu olarak İtalya'nın başarısını tekrarladı. Bu başarıyı bir daha da tekrarlayan olmadı.
Çek golcü Vaclav Masek, Meksika maçının 15. saniyesinde gol attı. Kupa tarihinin en erken gol rekoru 2002'ye kadar kırılamayacaktı. Yani, Hakan Şükür'ün Güney Kore'ye 11. saniyede attığı gole kadar.
8. İngiltere 1966 Kraliçe Kupayı Korusun!
- İngiltere'nin evsahipliği yaptığı turnuva televizyonda renkli yayınlandı, maçı tüm Türkiye radyodan, Halit Kıvanç'ın sesinden dinlemişti.
- 'Dünya Kupası Maskotları' fikri ilk kez bu kupada ortaya çıktı. 1966'nın maskotu 'World Cup Willie' adlı bir aslandı.
İngiltere, Wembley'de oynanan finalde Batı Almanya'yı 4-2 mağlup ederek şampiyon oldu. Kaptan Bobby Moorekupayı kraliçenin elinden alırken, İngilizler bir daha uluslar arası bir kupa kazanamayacaklarını bilmiyordu.
İngilitere'nin final maçındaki 11'inde Moore'un yanı sıraGeoff Hurst ve Martin Peters ile birlikte West Ham United'tan 3 futbolcu yer alıyordu. Hurst, final maçında yaptığı üçlemeyle Dünya Kupası tarihinde finalde 3 gol atan ilk ve tek futbolcu oldu.
İngilitere'nin final maçındaki 3. golünde top çizgiyi geçti mi geçmedi mi tartışması uzun yıllar sürdü. Maçın Azeri yardım hakemi Tevfik Behramov golü vermişti.
- Turnuva başlamadan önce kupanın çalınması skandalı yaşandı.
9. Meksika 1970 Pele Son Kez
İlk kez tüm maçların canlı yayınlandığı turnuvada 'Jules Rimet' adından vazgeçildi.
16 takımlı turnuvanın finalinde İtalya'yı 4-1 mağlup eden Brezilya şampiyon olurken, '7 numarası' Jairzinho her maçta gol atmayı başararak tarihe geçti.
Final maçında golünü atan Pele milli formaya veda etti. Bu gol Sambacıların kupa tarihindeki 100. golüydü.
Brezilya müzesine götürdüğü kupanın ebedi sahibi oldu Ancak çalınan Jules Rimet Kupası asla bulunamadı. FIFA sonraki yıllarda bu uygulamadan vazgeçecekti.
Turnuvanın gol kralı 10 golle Batı Almanya'dan Gerd Müller oldu.
10. Batı Almanya 1974 Alman Panzerleri
Tasarımı İtalyan heykeltıraş Silvio Gazzaniga'ya ait yeni kupa, 'FIFA Dünya Kupası' olarak devam etti.
Doğu Almanya ile Batı Almanya ilk kez karşı karşıya geldi. Doğu Almanlar maçı 1-0 kazanarak gruptan çıktı. Kupayı Batı Almanlar kaldıracaktı.
Doğan Babacan, Batı Almanya-Şili maçını yöneterek Dünya Kupası'nda düdük çalan ilk Türk hakem oldu. Şili'den Carlos Caszely'ye kırmızı kart göstererek kupa tarihinde bir oyuncuyu atan ilk hakem oldu.
Münih'te oynanan finalde Hollanda'yı 2-1 yenen Batı Almanya şampiyon olurken, şampiyonluğu getiren golü Gerd Müller kaydetti. Batı Almanlar 2 yıl önce de Avrupa şampiyonu olmuştu.
Turnuvanın gol kralı ise 7 golle Polonya'nın unutulmaz golcüsü Grzegorz Lato oldu. Lato bugün Polonya Futbol Federasyonu Başkanı.
11. Arjantin 1978 Cruyff'tan Cunta'ya gol!
- Arjantinde cunta dönemi yaşanıyordu ve darbecilerin propagandaları organizasyona damga vurdu.
- Johan Cruyff ile Paul Breitner, cuntacılar Arjantin halkına işkence yaptığı için kupayı protesto edip Arjantin'e gelmedi.
Monumental'de oynanan finalde Hollanda'yı 3-1 mağlup eden Kempes'li Arjantin şampiyon oldu. Tangocuların forma numaraları alfabetik verilmişti ve 1 numara kalecinin değil bir orta saha oyuncusunundu.
Finalde iki gol atan Kepmes, 6 golle gol kralı oldu. O dönem Valencia forması giyen Kempes Tangocuların tek lejyoneriydi.
12. İspanya 1982 Rossi'li İtalya
Katılımcı sayısı 16'dan 24'e yükseldi ancak Türkiyeelemelerdeki tüm maçlarını kaybedip yalnızca tek gol atabilmişti. O golü penaltıdan Fatih Terim atmıştır.
Cezayir son şampiyon Almanya'yı grupta 2-1 yenmişti ancak Avusturya-Almanya kumpasının kurbanı olmuştu.
- Diego Armando Maradona futbol sahnesine çıktı. Turnuvadan sonra Barcelona'ya imza atacaktı.
Macaristan, El Salvadror'u 10-1'lik sonuçla tarumar etti. Bu sonuç kupa tarihinin gelmiş geçmiş en farklı galibiyetidir.
Finalde Batı Almanya'yı 3-1 yenen İtalya 3. kez dünya şampiyonu oldu. İtalyan golcü Paolo Rossi ise gol kralıydı.
Ev sahibi İspanya yalnızca 1 maç kazanabildi. Brezilya'nınSocrates'li ve Zico'lu kadrosu ise 'kupa kazanamamış en iyi kadro'lar arasında gösterilir.
13. Meksika 1986 Tanrı'nın Eli
Meksika kupaya 2. kez ev sahipliği yaptı. Kısa süre önce yaşanan deprem felaketinin yaralarını sarmak amaçlanıyordı.
Tüm dünya Diego Armando Maradona'yı izlerken büyülendi. Arjantin'i finale çıkaran Maradona finalde gol atamadı ama Tangocular Batı Almanya'yı 3-2 mağlup edip kupayı kaldırdı.
İngiltere maçında kaleci dâhil 6 kişiyi çalımlayıp nefis bir gol atan Maradona, 2. golü ise eliyle atmıştı.
Maçtan sonra elle attığını itiraf etti. Ancak İngiltere'nin Falkland Adası işgalini ve ölen Arjantin askerlerini unutmamıştı. 'Tanrı'nın Eli' yorumunu yaptı.
Tribünlerin sevgilisi 'Meksika Dalgası' bu kupada icat edildi.
Gol kralı Gary Lineker oldu.
14. İtalya 1990 Almanlar Yine Kazandı
- Napoli'de oynanan Arjantin-İtalya maçında Napolililer tabii ki Maradona'lı Arjantin'i tuttu.
- Salvatore Schillaci'nin parladığı turnuvada ev sahibi İtalya yarı finalde Arjantin'e penaltılarla elendi. Roberto Baggiotakımının 2. penaltısını gole çevirmişti.
Yarı finalde Almanlara penaltılara elenen İngiltere'deGascoigne'in gözyaşlarını televizyondan milyonlarca insan izledi.
Almanlar üst üste 3. kez finale çıktı. Finalde Arjantin'i 85. dakikada Brehme'nin penaltı golüyle 1-0 yenerek şampiyon oldular.
Kamerun çeyrek final oynayan ilk Afrika takımı oldu. Tüm dünya 38 yaşındaki Roger Milla'yı ayakta alkışlıyordu. Ayrıca, Kamerunlu Ebwele, profesyonel futbolcu değildi!
15. ABD 1994 Romario-Bebeto
Futbolun ABD'de popülerlik kazanması amaçlandı. Ama Amerikanlar futbola o kadar ilgisizdi ki; 2-2 biten Güney Kore maçı sonrası stadı terk etmediler. Maçın uzayacağını sanmışlardı.
Maradona'nın doping testleri pozitif çıkınca kupadan ihraç edildi.
Kolombiyalı Andres Escobar'ın kendi kalesine gol atması hayatına mal oldu.
Brezilya ile İtalya arasında oynanan ve golsüz biten final maçı penaltılara gitti. Roberto Baggio'nun kaçırdığı penaltı sonrası kupa Brezilya'nın oldu. Baggio daha sonra, 'o penaltıyı rüyalarımda her gece atıyorum.' diyecekti.
Dünya futbolu Romario, Bebeto, Stoichkov, Salenko, Brolin, Hagi, Bergkampo, Batistuta gibi küresel yıldızlara aşık oldu.
16. Fransa 1998 Yeni Kral Zidane!
Siyasi gerilim yaşayan ABD ile İran grup maçında karşı karşıya geldi. Dostane bir atmosferde geçen maçı İran 2-1kazandı. İki takım da gruptan çıkamadı.
2. turdaki Romanya-Hırvatistan maçı Hagi ile Boban gibi iki efsanenin hem milli takıma hem de kupaya vedası anlamına gelecekti. Kazanan Boban oldu.
Hırvatistan süper yıldızlarıyla turnuvaya damgasını vurdu. Elemelerin en golcüsü Davor Suker turnuvada da 6 golle gol kralı oldu.
- Zinedine Zidane'ın yıldızlaştığı turnuvanın şampiyon Fransa oldu. Paris'teki Champs-Elysée caddesinde yapılan kutlamaları Zidane'ın dev resimleri süslüyordu.
- O dönem dünyanın 1 numaralı golcüsü olan BrezilyalıRonaldo'nun final maçı öncesi sara krizi geçirdiği ancak sponsor baskısı nedeniyle sahaya çıkmak zorunda kaldığı iddia edildi.
17. Güney Kore/Japonya 2002 Samba!
Türkiye, 1954'ten sonra ilk kez Dünya Kupası'na katıldı.Türkiye'nin kupa şarkısını Tarkan bestelemişti: 'Ne Kosta Rika ne Çin, ne de sambacı Brezilya!'
Şenol Güneş yönetimindeki takım hiçbir Avrupa takımıyla karşılaşmadan dünya üçüncüsü oldu. Hakan Şükür, Güney Kore maçının 11. saniyesinde kupa tarihinin en erken golüne imza attı.
Ev sahibi Güney Kore yarı final oynayan ilk Asya takımı oldu. Belki de istisnasız tüm Koreli genç kadınlar Ahn Jung-Hwan'a aşık olmuştu. Aynı şekilde Japonlar da İlhan Mansız'a...
Daha önce 6'şar kez final oynayan Almanya ile Brezilya ilk kez dünya kupası finalinde karşı karşıya geldi. Brezilya, Ronaldo'nun golleriyle 2-0 kazanıp 5. şampiyonluğunu yaşadı.
Brezilya kaptanı Cafu üst üste 3 Dünya Kupası finali oynayan ilk ve tek futbolcudur.
18. Almanya 2006 İtalya Yeniden Zirvede
- Ronaldo, Dünya Kupalarındak 15. golünü atıp 14 gollüGerd Müller'in rekorunu evinde kırdı.
- Futbolseverler 1938'den beri finalinde Almanya ya da Brezilya'yı görmediği ilk Dünya Kupası'nı izledi.
İtalya-Fransa finalini İtalyanlar penaltılarla kazanıp 4. kez şampiyon oldu. Kupanın yıldızı bu kez bir golcü değil, İtalya'nın kaptanı stoper Paolo Cannavaro olmuştu.
İtalyan futbolunda kupa öncesi şike krizi yaşanıyordu.
- Zidane, Fransa'yı tek başına şampiyon yapabilirdi. Ama final maçında Materazzi'ye kafa atıp kırmızı kart gördü. Fenomen olan o kafanın sebebi hala bilinmiyor.
- Kupayı kazanmaya gelen İngilizler çeyrek finalde Portekiz'e penaltılarla elenecekti.
19. Güney Afrika 2010 Tiki Taka
Güney Arfika'nın efsanevi lideri Nelson Mandelaorganizasyonu Güney Afrika'ya aldırmayı başarmıştı. Ev sahibi güzel bir futbolla gruptan çıkmayı da başardı.
Son finalistler Fransa ile İtalya gruptan çıkamadı. Fransa'da futbolcular teknik direktör Domenech ve Federasyon'a kazan kaldırmıştı.
Son Avrupa şampiyonu İspanya futboluyla büyülüyordu. Finalde Hollanda'yı uzatmada gelen golle 1-0 yenip şampiyon oldular.
Hollanda 3. kez Dünya Kupası finali kaybederken, Beşiktaş'tan kovulan Vicente Del Bosque İspanya'nın teknik direktörüydü.
- Andres Iniesta şampiyonluğu getiren golü yakın zamanda ölen Espanyollu arkadaşı Dani Jarque'ye adamıştı.
Bilmeniz Gereken Her Şey
1930'dan günümüze 20. Dünya Kupası oynanıyor. İlk 19 kupayı keyifli bilgiler ve kısa kesitlerle hatırlamak ister misiniz?
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
Yorum Yazın