İzledikten Sonra Etkisinden Çıkamayacağınız 16 Sıra Dışı Belgesel
Bazen bir filmden ya da diziden daha fazla sarsar belgeseller. Gerçek hikâyelerin ağırlığı, izlerken öğrendiklerin ve hissettirdikleri… Bir süre sonra gündelik hayatına geri dönsen de aklının bir köşesinde hep kalır. İzleyeni koltuğa mıhlayan, bazen gözyaşını tutturmayan bazen vay bee dedirten sıra dışı belgeselleri sizler için listeledik!
1. The Act of Killing
Endonezya’da 1960’larda gerçekleşen kitlesel katliamları yapan eski milis liderlerinin, yıllar sonra kendi işledikleri suçları bir film sahnesi gibi canlandırmalarını izliyorsun. Binlerce insanı öldürmüş adamlar, ve bunu anlatırken pişmanlık değil, bir gurur havası taşıyorlar. O kadar akıl almaz bir psikoloji ki, izledikçe irkiliyorsun. Belgeselin çarpıcılığı tam da buradan geliyor:
2. The Social Dilemma
Bir oturuşta bitirdikten hemen sonra telefona baktığında acaba beni bu uygulamalara bağlayan ne? diye sorgulayacağın belgesel. Facebook, Instagram, Google gibi dev platformların eski çalışanları, algoritmaların bilinçli olarak bağımlılık yarattığını anlatıyor. O kadar çarpıcı örnekler var ki izlerken rahatsız edici bir gerçeklik hissi kaplıyor insanı. İzledikten sonra sosyal medya alışkanlıklarına başka bir gözle bakıyorsun.
3. Night on Earth
Gecenin karanlığında hayvanların nasıl bir dünya yaşadığını hiç merak ettin mi? Özel kameralarla kaydedilmiş görüntüler, geceyi gündüz gibi aydınlatıyor. Aslanların, fillerın, baykuşların karanlıkta nasıl avlandığını, saklandığını izliyorsun. O kadar etkileyici ki bir belgesel değil, fantastik bir film gibi geliyor bazı sahnelerde. Görselliği nefes kesici, temposu akıcı.
4. Wild Wild Country
Bir tarikatın Amerika’nın orta yerinde koca bir kasabayı ele geçirme hikâyesi. Öyle karmaşık ilişkiler, öyle akıl almaz entrikalar var ki izlerken gerçek mi bu diye defalarca sorgulatıyor. Liderleri Osho, takipçileri, skandallar… Belgeselin temposu bir polisiye gibi, heyecanla ilerliyor.
5. Our Planet
Yine bir David Attenborough başyapıtı. İklim krizinin doğaya etkilerini gösteren bu belgesel, izleyenin hem hayran kalmasına hem de üzülmesine sebep oluyor. Kutup ayılarından mercan resiflerine kadar her detay büyüleyici. Ayrıca en çok izlenen belgesellerden biri.
6. My Octopus Teacher
Başta basit bir doğa belgeseli gibi başlıyorsun. Bir adam, denizin derinliklerinde bir ahtapotla bağ kuruyor… Ama birkaç bölüm sonra fark ediyorsun ki aslında bu, insanın kendi yalnızlığıyla yüzleşme hikayesi. Craig Foster’ın denize dalıp ahtapotu gözlemlediği anlar, o kadar duygusal bir dostluk hikâyesine dönüşüyor ki, bir hayvanla bağ kurmanın gücünü anlıyorsun. Görüntüler, anlatım, müzik… Hepsi bir araya gelip kalbinin en yumuşak yerini buluyor.
7. 13th
Amerika’nın ceza sistemi ve ırkçılık tarihi üzerine güçlü bir anlatım ki yönetmen Ava DuVernay, ABD Anayasası’nın 13. maddesinden yola çıkarak modern köleliğin nasıl sürdüğünü örneklerle gösteriyor. Hapishane sisteminin ekonomik düzenle nasıl iç içe geçtiğini anlatıyor. Özellikle siyahilerin yaşadığı ayrımcılığı gözler önüne seren röportajlar ve görüntüler, sosyal medyada defalarca gündem olmuştu.
8. Free Solo
Alex Honnold’un hiçbir güvenlik ekipmanı olmadan devasa bir kayaya tırmanma hikâyesi. Tırmanış sahneleri öyle heyecanlı ki ter basıyor. Hem insanın sınırlarını zorlaması hem de doğaya meydan okuması üzerine nefes kesen bir deneyim.
9. Won’t You Be My Neighbor?
İnsan olmanın en naif hallerini bu belgeselde görebilirsin. Rogers’ın çocuklara saygı duyan yaklaşımı, sabrı ve umut dolu bakışı izleyeni derinden etkiliyor. Bitirdiğinde aklında şu kalıyor: İyi insan olmak, büyük bir değişimin başlangıcı olabilir. Zamanın daha yavaş aktığı, daha nazik insanların olduğu bir dünyaya özlem duymaya başlıyorsun.
10. American Factory
Kapanan bir General Motors fabrikasının Çinli bir şirket tarafından satın alınıyor. Amerika’daki işçiler ve Çin’den gelen yöneticiler arasında başlayan kültür çatışması, kapitalizm, küreselleşme, işçi hakları… Hepsini çarpıcı bir dille anlatıyor. Oscar ödüllü bu belgesel, işin özünde insan olmanın ortak duygusuna dokunuyor.
11. Fyre: The Greatest Party That Never Happened
Bir festival düşün; sosyal medyada dünyanın en havalı etkinliği diye pazarlanıyor ama ortada çadırdan başka bir şey yok! Fyre Festivali fiyaskosunun iç yüzünü anlatan bu belgesel, dolandırıcılık tarihinin en ikonik hikâyelerinden biri. Hem komik hem sinir bozucu.
12. İstanbul’un Gözleri
Fotoğraf sanatçısı Ara Güler’in hayatını ve eserlerini anlatan, İstanbul’un kaybolan yüzünü, eski mahallelerini, balıkçılarını, sokaklarını, kısacası ruhunu fotoğraflarına hapsetmiş bir gözün hikâyesi. Ara Güler’in sesi, anıları ve fotoğrafları o kadar içten anlatılıyor ki izlerken hem nostalji hem hüzün yaşıyorsun.
13. The Cove
Japonya’da her yıl yapılan yunus katliamını anlatan bu belgesel, vicdanının da test edildiği bir deneyim. Aktivistlerin gizli kameralarla çektiği görüntüler o kadar sarsıcı ki nefesin kesiliyor. İzlemesi zor ama gözünü kapatmak da istemiyorsun.
14. Grizzly Man
Ayılarla birlikte yaşadığını düşünen Timothy Treadwell’in hikâyesi. Werner Herzog’un anlatımı, görüntülerle birleşince hem etkileyici hem de ürkütücü bir portre ortaya çıkıyor. Timothy’nin doğaya olan sevgisi, inadı ve trajik sonu… Bu belgeselin uzun süre aklından çıkmayacağı garanti.
15. Blackfish
SeaWorld’de tutulan katil balina Tilikum’un hikayesini anlatıyor. Hem hayvan hakları hem de eğlence endüstrisinin karanlık yüzüyle ilgili çok sert gerçekleri ortaya koyuyor. O kadar sarsıcı ki yayınlandığı dönemde SeaWorld protestolarla karşı karşıya kalmıştı.
16. Honeyland
Makedonya’nın bir dağ köyünde tek başına yaşayan bir kadın, geleneksel arıcılık yaparak hem kendini hem doğayı ayakta tutmaya çalışıyor. Ama köyüne gelen yeni komşuları dengeleri bozuyor. Arılar, bal, açgözlülük ve doğanın sabrı… Basit bir yaşamın ne kadar kıymetli olduğunu unuttuğumuzu hatırlatıyor.
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
Yorum Yazın