Ücretli Çalışan Herkesin Aklındaki Soru: Brüt ve Net Ücret Arasındaki Fark Nedir?
İş görüşmesinde ya da bordroya göz attığında, karşına çıkan o iki kelime: Brüt ve Net. İlk bakışta kulağa pek benzer gelseler de, banka hesabında bıraktıkları etki tamamen farklı. Hele bir de “Maaşınız 40.000 TL brüt” gibi bir cümle duyduysan, içinden “Şahane para!” diye düşünmüş olabilirsin ama gerçek biraz daha farklı. Çünkü o para, önce birden fazla istasyonda duracak; SGK uğrayacak, vergiye selam verecek, işsizlik sigortasıyla vedalaşacak... Sonra, son durak senin cebin olacak.
Peki tam olarak bu süreçte neler oluyor? İşte kafalardaki o meşhur soru işaretini ortadan kaldırmak için buradayız! 👇
Önce tanışalım: Brüt ücret ne demek?
Brüt maaş, aslında işverenin senin için ayırdığı toplam bütçe. Yani bir nevi teorideki maaş. İşveren senin için '30.000 TL veriyorum' diyorsa, bu miktarın içinde sadece senin değil, devletin de payı vardır. Çünkü bu rakamdan önce çeşitli kesintiler yapılır: SGK primi, işsizlik sigortası, gelir vergisi, damga vergisi...
Peki net ücret nedir?
Net maaş ise ay sonunda banka hesabında gördüğün, “şükür” deyip markete koştuğun gerçek para. Tüm vergiler ve yasal kesintiler çıktıktan sonra geriye kalan tutar. Yani devlet, SGK ve diğerleri payını aldıktan sonra “Buyur, sana da bu kaldı” diyerek verdiği para.
O zaman nereye gidiyor bu paralar?
Şimdi en can alıcı soruya geldik: “İyi de kardeşim, bu paralar nereye gidiyor?” Cevap net: Devletin ve sosyal sistemin çarkları senin maaşınla dönüyor. Brüt maaşın içinden yapılan kesintiler, aslında ilerideki sağlık hizmetin, emekliliğin, işsizlik güvencen gibi birçok hakkı besliyor. Yani bugün kesiliyor ama yarın dönecek diyorlar.
"Zam aldım ama maaşım azaldı?" Bir şeyleri hesaba katmayı unutmuş olabilirsin.
Yıl içinde maaşında artış olsa bile, net maaşın azalıyorsa panik yapma. Çünkü bunun suçlusu çoğu zaman artan gelir vergisi dilimi. Türkiye'de gelir vergisi dilimi, yıl boyunca elde ettiğin kazanca göre artar. Yani ne kadar çok kazanırsan, o kadar yüksek oranda vergi ödersin. Sonuç? Aynı maaşla yılın başında daha çok, sonuna doğru daha az para eline geçer.
Her ay maaş günü geldiğinde, e-posta kutuna gelen bordro PDF’lerini açmadan geçiyorsan çok şey kaçırıyorsun.
Çünkü o belgelerde maaşından ne kadar kesinti yapılmış, vergi dilimi neymiş, hangi prim ne kadar tutmuş hepsi yazıyor. Bordro, senin maaş hikayeni anlatan bir roman gibi. Okuması biraz sıkıcı olabilir ama içinde çok değerli bilgiler var. Bir gün bordroya detaylı bakmak, finansal özgürlük yolunda ilk adım olabilir.
AGİ vardı, ne oldu ona?
Bir dönem çalışanlara destek olarak sunulan Asgari Geçim İndirimi (AGİ), 2022 yılında kaldırıldı. Eskiden AGİ sayesinde maaşlardan kesilen vergilerden bir kısmı geri verilirdi. Şimdi onun yerini, asgari ücretin gelir vergisinden istisna tutulması aldı. Yani artık AGİ beklentisiyle bordroya bakmak yok. Yeni sistemde, daha baştan maaş vergiden muaf hale getiriliyor ama tabii ki bu tüm maaşlar için geçerli değil.
Brüt maaş sadece senin değil, işverenin de dikkat ettiği bir kalem.
Çünkü brüt maaş, işverenin senin için ayırdığı toplam maliyeti ifade eder. Bunun üstüne bir de işveren SGK primi gibi ekstra ödemeler yapar. Yani senin brüt maaşın 40.000 TL ise, işveren için bu rakam aslında 45.000 TL’ye kadar çıkabilir. O yüzden işverenler genellikle brüt rakamlarla konuşur. Ama senin için önemli olan ne kadar kazandığın değil, ne kadar harcayabildiğindir. Yani net maaş her zaman odak noktan olsun.
Hesaplama araçlarıyla bordro okur-yazarlığı şart oldu.
Neyse ki yalnız değilsin. Artık internette maaş hesaplama araçları var. Brüt maaşını giriyorsun, medeni halini, çocuk sayını vs. belirtiyorsun ve sana net maaşını gösteriyor. Bu araçlar hem gerçekçi hem de kurtarıcı.
Ayrıca maaş bordrosunu anlamak, hangi kalem neyi ifade ediyor bilmek, senin iş hayatındaki haklarını da korur.
Brüt maaşı yüksek göstermek emeklilikte işine yarayabilir.
Bu biraz uzun vadeli düşünmekle ilgili ama önemli: SGK’ya bildirilen brüt maaş ne kadar yüksekse, emeklilikte alacağın maaş da o kadar artar. Yani bugünkü maaş bordron sadece bugünü değil, emeklilikteki alım gücünü de belirliyor. Bu nedenle “Aman ya, net bana yetiyor” demek bazen yanıltıcı olabilir. Uzun vadeli düşünen biriysen, brüt maaşının yüksek olması senin için artı puan.
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
Yorum Yazın