Etkin Pişmanlık Nedir? Etkin Pişmanlık Her Suçta Geçerli mi?
Suç işlendikten sonra bazen fail kendini affettirmek için çeşitli adımlar atar, zararı giderir ya da suçu ortaya çıkaracak şekilde iş birliği yapar. Bu durumlarda mahkemeler failin davranışlarını değerlendirerek daha hafif bir ceza verebilir ya da cezadan tamamen vazgeçebilir. Buna etkin pişmanlık deniyor ve Türk Ceza Kanunu’nda bazı suçlar için açıkça belirtilmiş durumda. Ancak bu her suçta geçerli değil ve uygulanabilmesi için belirli şartların sağlanması gerekiyor.
Peki etkin pişmanlık nedir? Her suçta geçerli mi? İşte detaylar...
Etkin Pişmanlık Nedir?
Etkin pişmanlık, bir suçun tamamlanmasından sonra failin pişmanlık duyması ve bu pişmanlığını etkili bir şekilde davranışa dökmesi halinde cezadan indirim yapılmasını ya da hiç ceza verilmemesini sağlayan bir hukuk kurumudur. Ancak bu pişmanlık öylesine bir üzülme hali değil, dış dünyaya yansıyan somut bir eylemle desteklenmiş olmalıdır. Örneğin çalınan mal geri verilmeli ya da mağdurun uğradığı zarar giderilmelidir. Fail, suçun etkilerini ortadan kaldırmak için aktif olarak bir şeyler yapmalıdır.
Burada önemli olan, bu davranışın failin kendisi tarafından gerçekleştirilmiş olmasıdır. Yani eğer fail yerine bir yakını bu zararı giderirse, etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanılamaz. Ayrıca bu kurallar yalnızca belli suçlar için geçerlidir; her suçta uygulanmaz. TCK’da hangi suçlar için etkin pişmanlık uygulanabileceği açıkça belirtilmiştir. Örneğin hırsızlık, rüşvet, zimmet, iftira, yalan tanıklık, örgüt kurma, kişiyi hürriyetinden yoksun kılma ve uyuşturucu suçlarında bu hükümler devreye girebilir.
Etkin Pişmanlık Her Suçta Geçerli mi?
Her suçtan sonra etkin pişmanlık hükümleri işletilemez. Türk Ceza Kanunu’nda sadece bazı suç tipleri için bu hüküm geçerlidir. Bu nedenle suçun türü belirleyici bir faktördür. Ayrıca etkin pişmanlık cezanın tamamen kaldırılması anlamına gelmez; bazı durumlarda sadece ceza indirimi sağlanır. Cezanın tamamen ortadan kalktığı hallerde bile kişi beraat etmiş sayılmaz, çünkü suç işlenmiştir. Bu durumda verilen karar “ceza verilmesine yer olmadığı” şeklindedir.
Aynı suç birden fazla kişi tarafından işlenmişse, etkin pişmanlık sadece pişmanlık gösteren kişi için geçerli olur. Suç ortaklarından yalnızca biri zararı giderirse sadece o kişi bu haktan faydalanabilir. Diğer failler için aynı durum geçerli olmaz.
Etkin Pişmanlık Ne Zaman Uygulanabilir?
Bu hükmün uygulanabilmesi için failin pişmanlık gösteren davranışları belirli bir süre içinde gerçekleştirmesi gerekir. Genellikle bu süre, suçun tamamlandığı andan hüküm verilene kadar olan dönemdir. Ancak bazı suçlar için bu süre uzatılabilir. Örneğin imar kirliliğine neden olma suçu gibi özel bazı suçlarda etkin pişmanlık hükmü daha esnek şekilde uygulanabilir. Bu durum, kanundaki istisnai düzenlemelerle açıklanır.
Pişmanlık göstermenin etkili olabilmesi için failin iradesiyle hareket etmesi gerekir. Korkuyla ya da başka bir zorlama ile yapılan bir davranış etkin pişmanlık sayılmaz. Fail, kendi isteğiyle zarar giderme yoluna gitmelidir.
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
Yorum Yazın