Küllerinden Doğan Fikirler: Orman Yangınlarına Tasarım Odaklı Yaklaşım
Her yaz aynı acıyı yaşıyoruz. Gözümüzün önünde yanan ağaçlar, küle dönen canlılar, çaresizce elinden geleni yapmaya çalışan insanlar... Canım ülkemizin ormanları yanıyor ve biz sadece dehşet içinde seyredebiliyoruz…
Sadece ağaçlar değil, umutlarımız, nefesimiz, geleceğimiz de alev alıyor.
Ancak ben bu yazıyı sadece dert yanmak için değil, aynı zamanda farklı düşünmek için yazıyorum. Dertlenmekten dehşete kapılmaktan çaresizlik hissinden bıkmış olarak kaleme aldığım bu yazıyı yazmak oldukça zor oldu. Ancak artık önce zihinlerimizde sonra da çok ciddi toplumsal davranışlarımızda değişime ihtiyacımız var. Biz değişirsek herkes değişecek çünkü!
Yangınların Ardındaki Gerçekler
Konuya tasarımcı kafası ile bakmak gerekirse önce bir durum tespiti yapalım. Empati süreci zaten hat safhada yüreklerimiz de tıpkı ormanlarımız gibi yangın yeri!
Türkiye, özellikle Akdeniz ve Ege bölgelerinde iklim değişikliği, insan ihmali ve yetersiz önlemler nedeniyle her yıl daha büyük ve yıkıcı yangınlarla karşı karşıya kalıyor.
2021’deki Manavgat yangını, Türkiye tarihinin en büyük yangınlarından biri olarak kayıtlara geçti.
İhmal, sabotaj, sıcak hava dalgaları ve düşük nem gibi faktörler bu yangınların başlıca sebepleri arasında.
Etkileri ise sadece doğayla sınırlı kalmıyor: Turizm, tarım, yerel halkın yaşamı ve hayvan popülasyonları da ciddi şekilde etkileniyor.
Peki bu döngüyü nasıl kırabiliriz? Paradigmaları değiştirmek zorundayız. Orman yangınları sadece teknik yada doğal afet sorunları ile açıklanmaz. Kültürel ve sosyal bir köklü değişime ihtiyacımız var.
Tasarım Odaklı Düşünce ile Çözüm Arayışı Mümkün mü?
Tasarım Odaklı Düşünce (Design Thinking), bir problemi insan ve doğa merkezli şekilde ele alarak yaratıcı çözümler üretmeyi hedefler. Bu yaklaşımın temel adımları:
Empati Kurmak – Doğayla, yerel halkla, canlılarla.
Tanımlamak – Sorunu sadece 'yangın çıktı' değil, neden çıktığını, nasıl yayıldığını, hangi sistemlerin eksik olduğunu anlamak.
Fikir Üretmek – Kalıpların dışına çıkarak yenilikçi çözümler üretmek.
Prototiplemek – Küçük ölçekli denemeler yapmak.
Test Etmek – Gerçek sonuçlarla çözümün işe yarayıp yaramadığını görmek.
Bana sorarsanız yangınları söndürür söndürmez oturup uzun süre doğal afetlerdeki eksikliklerimizi ve yapılması gerekenleri ciddi anlamda konuşmamız gerek. Tabi bunun için ülke ve toplum gündemimizin saçma sapan şeylerle değişmemesi de gerekli. Lazer gibi odaklanmak zorunda olduğumuz, başta orman yangınları, depremler ve seller sadece başımıza afet geldiğinde değil, her zaman konuşulması ve hazır olunması gereken problemler olmalı.
Gelişmiş ülkeler ve kültürler problemleri çözerken mevcut çözümleri gerçekleştirmenin yanı sıra çıkabilecek diğer problemleri de ele alarak kapsamlı çözümler de üretiyor. Belki de bu yüzden yaşanan tüm felaketlerde can ve mal kaybı ciddi anlamda en aza indirgenmiş oluyor.
Dünya’dan İlham Veren Yaratıcı Çözümler
- Avustralya – “Karınca Gibi Dronlar”
Avustralya’da yangın sonrası orman yenilemesi için dronlar kullanılıyor. Bu dronlar, tohumları otomatik olarak toprağa bırakıyor, doğanın kendini hızlıca onarmasını sağlıyor.
ABD – Yapay Zeka Destekli Tahmin Sistemleri
Kaliforniya’da IBM Watson gibi sistemlerle yangın riski tahmin ediliyor. Rüzgar, nem, sıcaklık gibi veriler analiz edilerek önceden önlem alınıyor.
İsrail – “Yangın Duvarı” Projesi
Yangınların yayılmasını engellemek için dijital yangın duvarları ve sensörlü çitler kuruluyor. Bu sistemler, tehlikeyi algıladığında bölge halkına otomatik uyarı gönderiyor.
Şili – Topluluk Katılımı ile Önleyici Eğitim
- Yerel halk ve çocuklar, yangınları önleyici davranışlar ve müdahale konusunda eğitiliyor. Yangın öncesi bilinçlendirme, yangından daha güçlü.
Türkiye İçin Yaratıcı ve Uygulanabilir Öneriler
Topluluk Temelli Erken Uyarı Sistemleri: Köylülerin ve köy ormanlarında yaşayanların cep telefonlarına gelen erken uyarılar, alevlerin büyümeden durdurulmasına yardımcı olabilir.
Dijital Yangın Haritaları ve Gönüllülük Uygulamaları: Gönüllülerin ve yerel halkın riskli bölgeleri anlık bildirmesine olanak sağlayan mobil uygulamalar geliştirilmeli.
Yangın Sonrası Ekolojik Onarım Kampları: Gençlerin, gönüllülerin ve uzmanların bir araya geldiği yaz kampları ile yeniden ağaçlandırma ve canlıları koruma projeleri yürütülmeli.
Yenilikçi Eğitim Kampanyaları: Yangına sebep olabilecek davranışlara karşı (izmarit atma, cam şişe bırakma gibi) kısa filmler, oyunlar ve VR simülasyonları ile bilinçlendirme yapılmalı.
Unutmamalıyız: Doğayı korumak, geleceğimizi kurtarmaktır.
Biz doğaya muhtacız, doğa bize değil. Bu yüzden mesele sadece 'yangın söndürmek' değil, yangın çıkmasını önlemek ve doğayla birlikte yeniden tasarlamak.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio'nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio
Keşfet ile ziyaret ettiğin tüm kategorileri tek akışta gör!
Test
Gündem
Magazin
Video
